W okresie stanu zagrożenia epidemicznego albo stanu epidemii COVID bieg 6-miesięcznego terminu do zgłoszenia spadku albo darowizny był zawieszony. Stanowisko to coraz częściej potwierdzają sądy.
Celem art.15zzr ustawy o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych (Dz.U. z 2020 r. poz. 374 t.j. Dz.U. z 2020 r. poz. 1842) była ochrona obywateli przed negatywnymi skutkami uchybienia terminom w czasie pandemii koronawirusa, w tym terminom o charakterze materialnym. Przepis ten do czasu uchylenia wskazywał, iż:
W okresie obowiązywania stanu zagrożenia epidemicznego albo stanu epidemii ogłoszonego z powodu COVID-19 bieg przewidzianych przepisami prawa administracyjnego terminów:
1) od zachowania których jest uzależnione udzielenie ochrony prawnej przed sądem lub organem,
2) do dokonania przez stronę czynności kształtujących jej prawa i obowiązki,
4) których niezachowanie powoduje wygaśnięcie lub zmianę praw rzeczowych oraz roszczeń i wierzytelności, a także popadnięcie w opóźnienie,
5) zawitych, z niezachowaniem których ustawa wiąże ujemne skutki dla strony,
6) do dokonania przez podmioty lub jednostki organizacyjne podlegające wpisowi do właściwego rejestru czynności, które powodują obowiązek zgłoszenia do tego rejestru, a także terminów na wykonanie przez te podmioty obowiązków wynikających z przepisów o ich ustroju
– nie rozpoczyna się, a rozpoczęty ulega zawieszeniu na ten okres.
W praktyce powstały jednak wątpliwości co do tego czy przepis obejmuje swoim działaniem termin z art. 4a ust. 1 pkt 1 ustawy o podatku od spadków i darowizn (Dz.U. 1983 Nr 45, poz. 207 t.j. Dz.U. z 2021 r. poz. 1043).
Stanowisko, iż przepisy szczególne wiązane z epidemią zawieszały także bieg terminów prawa materialnego zostało przyjęte w wyroku WSA w Szczecinie z 17.2.2021 r., I SA/Sz 965/20, Legalis. WSA zwrócił uwagę, iż szerokie rozumienie użytego w nim pojęcia „prawa administracyjnego” a więc i to, że przepis ten reguluje bieg terminów do dokonania przez stronę czynności kształtujących jej prawa i obowiązki oraz zawitych, z niezachowaniem których ustawa wiąże ujemne skutki dla strony przewidzianych w regulacjach prawnych, które zaliczyć można do szeroko rozumianego prawa administracyjnego – w tym i prawa podatkowego. Niewątpliwie termin, o którym stanowi art. 4a ust. 1 pkt 1 ustawy o podatku od spadków i darowizn zalicza się do terminów powyżej wskazanych, skoro od jego zachowania/braku zachowania uzależnione zostało bądź prawo do zwolnienia podatkowego bądź pozbawienie takiego prawa. W ostatnim czasie powyższe stanowisko zostało podtrzymane także w wyroku WSA w Bydgoszczy z 25.5.2021 r., I SA/Bd 147/21, Legalis.
W naszej ocenie stanowisko zaprezentowane w powyższych orzeczeniach nie powinno budzić wątpliwości. Ze względu na epidemię ochrona zdrowia obywateli jest priorytetem i w tym celu wprowadzane są ograniczenia ich aktywności oraz ograniczenia w działaniu instytucji publicznych, a zamiarem ustawodawcy było przyjęcie regulacji zapewniających skuteczną ochronę prawną.
Jacek Miłaszewski
