Gdy przedsiębiorca podejmuje decyzję o wycofaniu się z biznesu, nie zawsze zdaje sobie sprawę, że w przypadku pozostawania w związku małżeńskim jego możliwości w tym okresie mogą podlegać ograniczeniom.
Aby ocenić, czy do zbycia firmy wymagana jest zgoda małżonka, należy ustalić, czy firma (przedsiębiorstwo) wchodzi w skład majątku wspólnego małżonków, czy jest to majątek odrębny.
Zbycie firmy wchodzącej w skład majątku wspólnego
Zasadą jest, że wszystko, co małżonkowie nabyli przed zawarciem związku małżeńskiego: prawa własności, środki pieniężne, własność rzeczy ruchomych, w tym nakłady na utworzenie i prowadzenie przedsiębiorstwa, pozostaje poza majątkiem wspólnym małżonków. Zatem w przypadku rozpoczęcia prowadzenia działalności gospodarczej przed zawarciem związku małżeńskiego przedsiębiorstwo, co do zasady, wchodzi w skład majątku odrębnego małżonka i może on nim, nawet po ślubie, swobodnie dysponować.
Jeśli firma rozpoczęła działalność już po zawarciu małżeństwa, jest wspólna, o ile w małżeństwie obowiązuje ustrój wspólności majątkowej małżeńskiej.
Inaczej jest z dochodami z prowadzonej działalności, które od dnia zawarcia związku małżeńskiego stają się składnikiem majątku wspólnego małżonków, niezależnie od tego, czy pochodzą z majątku wspólnego, czy osobistego.
Zachęcamy do zapoznanie się z naszymi wpisami na takie tematy jak planowanie spadkowe oraz dziedziczenie działalności gospodarczej.
Powyższe zasady mają zastosowanie wyłącznie wtedy, jeśli małżonkowie nie zawarli małżeńskiej umowy majątkowej (tzw. intercyzy), poprzez którą rozszerzyli lub ograniczyli wspólność majątkową albo też ustanowili rozdzielność majątkową. Umowa majątkowa może zostać zawarta przed, jak również po ślubie.
Zgoda małżonka na sprzedaż firmy
Przepisy stanowią, że w przypadku czynności prawnej prowadzącej do zbycia przedsiębiorstwa, które wchodzi do majątku wspólnego, wymagana jest zgoda małżonka. Jeżeli zatem przedsiębiorca będzie chciał sprzedać firmę, jego kontrahent ma prawo wyznaczyć małżonkowi przedsiębiorcy termin do potwierdzenia takiej umowy. W przypadku braku jego zgody czynność zbycia firmy jest nieważna.
Inaczej wygląda kwestia zbycia udziałów w spółce z o.o. Jeżeli wkład wniesiony do spółki z o.o. należy do majątku wspólnego, również udział w spółce objęty przez wspólnika wchodzi w skład tego majątku. Przepisy nie narzucają obowiązku uzyskania zgody małżonka na zbycie udziałów. Jednak małżonek ma prawo wyrazić sprzeciw wobec takiej transakcji, zanim jeszcze do niej dojdzie. Gdyby mimo wcześniej zgłoszonego sprzeciwu umowa została zawarta, jest bezwzględnie nieważna. Warto zatem zadbać, aby małżonek wiedział o planowanej transakcji zbycia firmy.
Podstawa prawna: art. 31, art. 33, art. 361, art. 37, art. 54 k.r.o.
Michał Walczak
Rafał Szymkowiak
Powrót do PYTANIA I ODPOWIEDZI
