Spis treści
Likwidacja jednoosobowej działalności gospodarczej
Sytuacja, w której jesteśmy zmuszeni do likwidacji działalności jednoosobowej może być następstwem różnych życiowych wypadkowych. Zarówno sytuacja, w której przedsiębiorstwo nie prosperuje zgodnie z założeniami – w wyniku czego staje się nierentowne – jak również sytuacja, w której przychodzi nam do odziedziczenia działalności gospodarczej poprzez nabycie spadku.
Jednakże likwidacja firmy jednoosobowej wiąże się z dopełnieniem określonych czynności, a co za tym idzie, niesie ze sobą duże wyzwanie organizacyjne. Zamknięcie JDG nie ogranicza się jedynie do zaprzestania dotychczasowo świadczonych usług. Niezbędnym jest pamiętanie o zgłoszeniu zakończenia działalności w rejestrze Centralnej Ewidencji i Informacji Działalności Gospodarczej (CEIDG). Ponadto istnieją pewne obowiązki wobec ZUS, które trzeba spełnić w sytuacji zamykania jednoosobowej działalności gospodarczej.
Więcej przeczytasz w artykule: Jak wycenić swój biznes?
Zamknięcie jednoosobowej działalności gospodarczej
Jednakże zanim zdecydujemy się na zamknięcie działalności jednoosobowej, warto zastanowić się nad alternatywnymi rozwiązaniami. Likwidację działalności jednoosobowej powinniśmy traktować jako ostateczność, warto bowiem rozważyć zawieszenie działalności gospodarczej lub przekształcenie jej w inną spółkę.
Również i sytuacja odziedziczenia przedsiębiorstwa w spadku nie wiąże się z koniecznością zamykania firmy jednoosobowej. Warto rozważyć możliwość kontynuowania działalności gospodarczej w dotychczasowej formie lub w przekształconej formie.
Więcej przeczytasz w artykule: Jak przekształcić firmę jednoosobową w spółkę?
W sytuacji, w której nie ma wątpliwości co do faktu, iż jednoosobowa działalność gospodarcza musi zostać zamknięta, wówczas niezbędne jest pamiętanie o czynnościach, jakie należy wykonać.
Jak zamknąć jednoosobową działalność gospodarczą
Gdy decydujemy się zamknąć firmę jednoosobową, należy zgłosić ten fakt w terminie 7 dni od dnia zaprzestania prowadzenia jednoosobowej działalności gospodarczej. Jeżeli nie dokonamy takiego zgłoszenia, nie będziemy mieli możliwości złożenia wniosku do CEIDG.
W przypadku zamknięcia JDG niezbędne jest uregulowanie wszystkich zobowiązań przedsiębiorstwa, a w szczególności wypowiedzenie umów, które przedsiębiorca zawarł z innymi podmiotami. Zgłaszając zamknięcie działalności trzeba upewnić się, iż zamykana firma nie zatrudnia żadnych pracowników.
Mając na uwadze powyższe, rozpoczęcie czynności związanych z zamknięciem przedsiębiorstwa należy podjąć znacznie wcześniej.
Więcej przeczytasz w artykule: Spółka z o.o., spółka jawna, jednoosobowa działalność gospodarcza – co i dlaczego najłatwiej sprzedać?
Jak zamknąć jednoosobową działalność gospodarczą na ryczałcie
Jeżeli zamykana działalność gospodarcza jest opodatkowana ryczałtem od przychodów zewidencjowanych, niezbędne jest sporządzenie spisu z natury (tzw. remanent likwidacyjny) na dzień jej likwidacji.
Spis z natury powinien obejmować:
- towary handlowe,
- materiały (surowce) podstawowe i pomocnicze,
- półwyroby,
- produkcję w toku,
- wyroby gotowe, braki i odpady,
- wyposażenie – w przypadku, jeśli jesteś opodatkowany zryczałtowanym podatkiem dochodowym.
Ponadto podatnicy objęci opodatkowaniem ryczałtem od przychodów ewidencjonowanych są obowiązani objąć spisem z natury również rzeczowe składniki majątku związane z wykonywaną działalnością, niebędące środkami trwałymi, zaliczane do wyposażenia.
W następstwie sporządzony spis z natury zostaje wpisany do ewidencji przychodów zgodnie z poszczególnymi rodzajami jego składników.
Jeśli na podstawie spisu zostało sporządzone odrębne szczegółowe zestawienie poszczególnych jego składników, wpisu do ewidencji przychodów można dokonać w jednej pozycji, czyli sumie. Zestawienie to należy przechowywać łącznie z ewidencją.
Likwidacja działalności gospodarczej na ryczałcie wiąże się z zamknięciem ewidencji przychodów, dlatego też spis z natury sporządzony na dzień likwidacji będzie stanowił ostatnią pozycję w tej ewidencji. Wartości spisu nie należy więc sumować z przychodami wynikającymi z ewidencji.
Zamknięcie jednoosobowej działalności gospodarczej po zawieszeniu
Jeżeli w ciągu 24 miesięcy od dnia zawieszenia nie złożymy wniosku o wznowienie działalności, wówczas działalność zostanie zamknięta. Jednakże, jeżeli chcemy zamknąć działalność po jej zawieszeniu, wówczas procedura likwidacyjna przebiega w ten sam sposób co dla firmy aktywnie działającej.
Likwidacja jednoosobowej działalności gospodarczej krok po kroku
Jak zlikwidować jednoosobową działalność gospodarczą? Gdy jesteś pewny zamknięcia firmy jednoosobowej, należy postępować w opisany poniżej sposób.
Wyrejestrowanie jednoosobowej działalności gospodarczej
W momencie podjęcia decyzji o zamknięciu jednoosobowej działalności gospodarczej, należy zadbać o wyrejestrowanie firmy jednoosobowej w terminie 7 dni od daty faktycznego zaprzestania działalności. Należy złożyć do Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej (CEIDG) wniosek o jej wykreślenie.
Możliwych jest kilka sposobów złożenia wniosku takich jak:
- Złożenie wniosku on-line. Wówczas niezbędny jest posiadanie Profilu Zaufanego lub podpisu kwalifikowanego
- Wniosek można również złożyć osobiście w urzędzie miasta lub gminy
- Pocztą. Wydrukowany i uzupełniony formularz prześlij do urzędu miasta lub gminy. Należy jednak zwrócić uwagę, iż autentyczność podpisu wymaga wcześniejszego poświadczenia u notariusza, które to poświadczenie należy załączyć razem z wnioskiem.
Termin wykreślenia z CEIDG zależy od tego, w jaki sposób złożono wniosek.
Gdy działalność zostanie wykreślona z CEIDG, będziesz miał możliwość pobrania zaświadczenia o jego wykreśleniu ze strony CEIDG. Informacja o wykreśleniu jednoosobowej działalności gospodarczej zostanie automatycznie przekazana do urzędów, takich jak Zakład Ubezpieczeń Społecznych (ZUS). W związku z tym, nie ma konieczności dodatkowego zawiadamiania tych instytucji o fakcie wykreślenia z CEIDG.
Zamknięcie jednoosobowej działalności gospodarczej a ZUS
Kolejnym krokiem będzie wyrejestrowanie działalności gospodarczej z ZUS. Jeżeli do CEIDG został złożony wniosek CEIDG-1, wówczas Zakład Ubezpieczeń Społecznych sporządzi za ciebie formularz ZUS ZWPA i w następstwie wyrejestruje twoją firmę automatycznie. Zostaną również wyrejestrowani pracownicy oraz członkowie rodziny pracodawcy i pracowników.
Niezbędne jest jednak wyrejestrowanie siebie i rodziny (ZUS ZCNA) oraz pracowników (ZUS ZWUA). Proces wyrejestrowania z ZUS należy przeprowadzić w przeciągu 7 dni od daty ustania obowiązku ubezpieczeń.
Pamiętaj, że składki na ubezpieczenie zdrowotne muszą być opłacone w pełni wysokości.
Likwidacja jednoosobowej działalności gospodarczej a VAT
Likwidacja JDG a VAT dotyczy przedsiębiorstw będących płatnikami podatku VAT. Niezbędnym jest pełne rozliczenie z Urzędem Skarbowym w zakresie podatków od towarów i usług. Wówczas konieczne jest sporządzenie na dzień likwidacji jednoosobowej działalności gospodarczej spisu z natury dla celów podatku VAT.
Formularzem zgłoszeniowym, za pośrednictwem którego należy dokonać tego rozliczenia jest VAT-Z.
Ważnym jest, aby poinformować urząd o zaprzestaniu wykonywania czynności, podlegającej temu opodatkowaniu.
Zamknięcie działalności gospodarczej w ujęciu VAT wiąże się z koniecznością opodatkowania całego majątku, który pozostał w firmie. Wiąże się to oczywiście z koniecznością opłacenia VAT’u, który uzyskamy w ramach dokonanego spisu z natury. Dlatego też rekomenduje się sprzedaż całego towaru w celu pokrycia opłat związanych z VAT. Istnieje również możliwość zutylizowania towaru, który pozostał w firmie.
Niezbędnym jest również przechowywanie wszystkich dokumentów księgowych przez okres 5 lat od zakończenia jednoosobowej działalności gospodarczej z uwagi na fakt, iż przez ten czas możliwa jest jeszcze kontrola podatkowa.
Likwidacja jednoosobowej działalności gospodarczej a pracownicy
Zamknięcie jednoosobowej działalności gospodarczej wiąże się z wypowiedzeniem lub rozwiązaniem wszystkich pracowników zatrudnionych na umowę o pracę.
Jeżeli twoje przedsiębiorstwo zatrudnia pracowników na umowę u pracę, wówczas istnieje możliwość skrócenia okresu wypowiedzenia umowy z trzech miesięcy do miesiąca. Skorzystanie z możliwości skrócenia okresu wypowiedzenia wiąże się jednak z odszkodowaniem wypłacanym na poczet zwalnianych pracowników.
Likwidacja jednoosobowej firmy niezwalania z konieczności wypowiedzenia pracownikom umowy o pracę na piśmie. Niezbędne jest zachowanie wszelkich formalnych procedur zwykłego zwolnienia, tj. podanie dokładnej przyczyny wypowiedzenia jak i zawarcia informacji o możliwości odwołania się do sądu pracy przez pracownika.
Zarządca sukcesyjny w jednoosobowej działalności gospodarczej
Co w sytuacji, gdy odziedziczyliśmy jednoosobową działalność gospodarczą? Czy powinniśmy ją zlikwidować, czy też lepszym rozwiązaniem jest dalsze prowadzenie przedsiębiorstwa? Dotychczasowo obowiązujące przepisy nie umożliwiały prowadzenia jednoosobowej działalności gospodarczej przez sukcesorów zmarłego przedsiębiorcy. Brak odpowiednich regulacji wpływał na zachowanie ciągłości przedsiębiorstwa. Jednakże od 2018 sytuacja uległa zmianie wraz wprowadzeniem do regulacji prawnych instytucji zarządu sukcesyjnego dla przedsiębiorstwa osoby fizycznej. Przedsiębiorca może wskazać i zgłosić w CEIDG tzw. zarządcę sukcesyjnego JDG, który będzie prowadził sprawy firmy. Co ważne, zawieszenie działalności jak i postępowanie restrukturyzacyjne nie stanowi przeszkody do ustanowienia zarządu sukcesyjnego. W momencie śmierci przedsiębiorcy, kontynuację działalności przejmuje zarządca sukcesyjny, który to od tego momentu prowadzi „przedsiębiorstwo w spadku”, wykonując prawa i obowiązki zmarłego przedsiębiorcy zgodnie z wykonywaną przez niego dotychczasową działalnością.
Więcej przeczytasz w artykule: Czy lepiej sporządzić testament, czy zdać się na dziedziczenie ustawowe?
Zarządcą sukcesyjnym może być ustanowiona jedynie osoba fizyczna, która ma pełną zdolność do czynności prawnych. Prowadząc przedsiębiorstwo w spadku posługuje się dotychczasową firmą przedsiębiorstwa z dodaniem „w spadku”.
Do ustanowienia zarządu sukcesyjnego jest wymagane:
- powołanie zarządcy sukcesyjnego,
- wyrażenie zgody osoby powołanej na zarządcę sukcesyjnego na pełnienie tej funkcji,
- dokonanie wpisu do CEIDG
Od chwili ustanowienia zarządu sukcesyjnego zarządca sukcesyjny wykonuje prawa
i obowiązki zmarłego przedsiębiorcy wynikające z wykonywanej przez niego działalności gospodarczej oraz prawa i obowiązki wynikające z prowadzenia przedsiębiorstwa w spadku. Maksymalny okres trwania zarządu sukcesyjnego, niezależnie od spełnienia innych warunków przewidzianych w ustawie o zarządzie sukcesyjnym, wynosi 2 lata od dnia śmierci przedsiębiorcy. Sąd z ważnych przyczyn może przed dniem wygaśnięcia zarządu sukcesyjnego przedłużyć okres zarządu sukcesyjnego na czas nie dłuższy niż 5 lat od dnia śmierci przedsiębiorcy.
Zarządca sukcesyjny stanowi tymczasową instytucję, nie staje się sukcesorem przedsiębiorcy. Jego jedynym zadaniem jest prowadzenie przedsiębiorstwa do czasu załatwienia formalności spadkowych przez spadkobierców.
Więcej przeczytasz w artykule: Kto to jest zarządca sukcesyjny i jaki jest zakres jego działania?
Właścicielem przedsiębiorstwa w spadku jest osoba, która nabyła prawo do przedsiębiorstwa w spadku na skutek powołania do spadku, czyli spadkobierca ustawowy albo testamentowego przedsiębiorcy.
Możliwość kontynuowania jednoosobowej działalności gospodarczej stanowi atrakcyjne rozwiązanie dla spadkobierców przedsiębiorcy. Również regulacje podatkowe wprowadzone w ustawie o zarządzie sukcesyjnym zachęcają do przejmowania i kontynuowania działalności. Od podatku zwolnione jest nabycie w drodze dziedziczenia lub zapisu windykacyjnego własności przedsiębiorstwa osoby fizycznej lub udziału w nim. To zwolnienie dotyczy każdej osoby.
Więcej przeczytasz w artykule: Sukcesja w firmie rodzinnej – przekazanie firmy dzieciom
Jakub Idziak, Jacek Miłaszewski
