Fundacja rodzinna – w trakcie prac

Aktualizacja na dzień 8 listopada 2022 r. w artykule „Fundacja rodzinna projekt ustawy”

Mieliśmy przyjemność uczestniczyć dzisiaj w spotkaniu podsumowującym konsultacje nad projektem ustawy o fundacji rodzinnej.

Miało być zakończenie konsultacji, a jednak z uwagi na zgłoszone propozycje zmian będą jeszcze dalsze konsultacje w grupach roboczych.

O czym dyskutowano?

1. Będzie istniała możliwość utworzenia fundacji wyłącznie przez osoby fizyczne.

Założenie zostało utrzymane pomimo głosów o koniczności dopuszczenia możliwości tworzenia fundacji także przez osoby prawne. Aktualnie projekt ustawy o fundacji rodzinnej przewiduje możliwość założenia fundacji wyłącznie przez osoby fizyczne.

2. Potrzebna jest zmiana nazwy tej nowej formy prawnej – pojawiały się głosy od organizacji pozarządowych, że fundacja rodzinna może być mylona z fundacjami działającymi w celach dobroczynnych.

Założenie uległo zmianie. Aktualnie projekt ustawy o fundacji rodzinnej przewiduje określenie „fundacja rodzinna”

3. Fundacja rodzinna nie będzie mogła prowadzić działalności gospodarczej z uwagi na to, że prowadzenie działalności gospodarczej wiąże się z ryzykiem utraty majątku, a fundacja rodzinna ma chronić integralność posiadanego majątku. Fundacja rodzinna powinna pozostać tzw. „inwestorem pasywnym” realizującym przedsięwzięcia gospodarcze przy użyciu innych podmiotów prawa, w których posiada udziały, akcje.

Założenie zostało utrzymane. Aktualnie projekt ustawy o fundacji rodzinnej nie przewiduje możliwości prowadzenia działalności gospodarczej przez fundację rodzinną.

4. Fundacja rodzinna powinna być wyposażona w minimalny fundusz założycielski w majątek pozwalający na spełnienie wyznaczonego jej przez fundatora celu.

Założenie zostało utrzymane. Aktualnie projekt ustawy o fundacji rodzinnej przewiduje obowiązek wyposażenia fundacji rodzinnej w fundusz założycielski w wysokości co najmniej 100 000 zł.

5. Nie przewiduje się rezygnacji z zachowku, ale rozważana jest możliwość rozłożenia zachowku na raty. Ewentualne zmiany dotyczące zachowku wymagają zmiany Kodeksu cywilnego. Prawo do zachowku nie powinno pozbawiać fundacji rodzinnej możliwości realizacji wyznaczonych jej celów, niemniej uprawnieni do zachowku beneficjenci fundacji rodzinnej nie mogą z tego tytułu pozostać bez ochrony prawnej, jaką gwarantuje zachowek.

Założenie zostało utrzymane. Aktualnie projekt ustawy o fundacji rodzinnej przewiduje nowelizację przepisów Kodeksu cywilnego w tym możliwość odroczenia płatności lub rozłożenia zachowku na raty.

6. Wprowadzenie solidarnej odpowiedzialności fundatora i fundacji rodzinnej za zobowiązania powstałe przed przeniesieniem majątku do fundacji. Ma to na celu ochronę wierzycieli osobistych fundatora.


Założenie zostało utrzymane. Aktualnie projekt ustawy o fundacji rodzinnej przewiduje odpowiedzialność fundatora i fundacji rodzinnej za zobowiązania powstałe przed przeniesieniem majątku do fundacji.

Co w dalszym toku konsultacji?

Mechanizm opodatkowania fundacji będzie w dalszym ciągu konsultowany. W tej materii resort przedłużył konsultacje w ramach tzw. grupy roboczych wskazując, iż z jednej strony liczy się przygotowanie rozwiązania, które będzie ekonomicznie uzasadnione dla przyszłych fundatorów i beneficjentów, a z drugiej istotne jest, by fundacja rodzinna nie była wykorzystywana do planowania podatkowego i unikania opodatkowania.

Aktualnie projekt ustawy o fundacji rodzinnej przewiduje, iż wkłady do fundacji nie będą opodatkowane. Wypłaty na rzecz osób najbliższych spokrewnionych z fundatorem będą zwolnienie od podatku od spadków i darowizn. Pozostali beneficjenci będą opodatkowani 19 % podatkiem od spadków i darowizn. Fundacja rodzinna nie będzie mogła skorzystać z obniżonej stawki CIT (9%), ani zwolnienia dywidendowego.

Przepisy projektu ustawy wymagają także doprecyzowania innych kwestii. Przykładowo w obecnej chwili projekt ustawy o fundacji rodzinnej nie reguluje kwestii wydania majątku likwidacyjnego. Opodatkowanie wydania majątku likwidacyjnego fundacji rodzinnej byłoby natomiast niezgodne z założeniami do ustawy.

Po wypowiedziach przedstawicieli Ministerstwa Finansów można wnioskować, że zwolnienie dywidendowe nie zostanie wprowadzone. Fundacja nie będzie mogła też korzystać z obniżonej stawki CIT. Przypuszczalnie zostanie wprowadzony natomiast podział na grupy beneficjentów I, II i II i stawki podatku dla wypłat analogicznie jak w przypadku ustawy o podatku od spadków i darowizn. Być może wprowadzone zostaną również przywileje dla podmiotów, które zdecydowały się założyć fundacje rodzinne zagranicą.    

Na tę chwilę nie wyznaczono jeszcze terminu prac grup roboczych.

Czy fundacja rodzinna znosi roszczenia zachowek?

Nie. Rozważana jest opcja zmniejszenia wartości należnego zachowku, odroczenie jego płatności lub rozłożenie na raty.

Czy do fundacji rodzinnej będzie można wnieść inne aktywa niż udziały, akcje i pieniądze?

W obecnej formie nie. Ustawa zakłada brak możliwości wniesienia takich aktywów jak nieruchomości lub dzieła sztuki.

Czy wypłacenie środków z fundacji będzie opodatkowane?

Jeżeli środki zostaną wypłacone beneficjentom i będą spełniać warunki ustawy o podatku od spadków i darowizn, wypłata taka będzie zwolniona od podatku.

Czytaj więcej o fundacji rodzinnej:

Pomoc prawna przy zakładaniu i prowadzeniu fundacji rodzinnej
Fundacja prywatna – aktualne prace Ministerstwa Rozwoju
Czy założenie fundacji prywatnej jest sposobem na zaplanowanie sukcesji majątkowej?