Czy polisy wchodzą w skład spadku?

Ubezpieczenie na życie to umowa przewidująca, że w przypadku śmierci ubezpieczonego wskazana przez niego osoba, nazywana uposażonym, otrzymuje od ubezpieczyciela określoną kwotę pieniężną – sumę ubezpieczenia.

Wypłacenie uposażonemu sumy ubezpieczenia jest niezależne od prawa spadkowego. Oznacza to, że suma ubezpieczenia nie wchodzi do masy spadkowej po zmarłym i do otrzymania pieniędzy nie jest wymagane przeprowadzenie postępowania spadkowego. Ponadto wypłacona kwota nie podlega opodatkowaniu na podstawie ustawy o podatku od spadków i darowizn ani podatku dochodowego od osób fizycznych.

Jest to niezwykle istotne, ponieważ uposażonym może być dowolna osoba wskazana przez przedsiębiorcę, także spoza kręgu najbliższych członków rodziny, zwolnionych z obowiązku zapłaty podatku od spadków i darowizn.

Jak przygotować się do biznesowej sukcesji? Zobacz nasz film!

Wyłączenie sumy ubezpieczenia z postępowania spadkowego ma znaczenie. także z punktu widzenia zachowku, tj. uprawnienia przysługującego pominiętym przez zmarłego w testamencie najbliższym członkom jego rodziny do żądania zapłaty określonej sumy pieniężnej od spadkobierców. Więcej na temat zachowku znajdziesz w artykule: Zachowek – co to jest, kto i kiedy może go żądać? Uprawnieni do zachowku nie mogą żądać od uposażonego zapłaty kwoty, którą otrzymał zgodnie z umową ubezpieczenia.

Przykład:

Spadkodawca zawarł umowę ubezpieczenia na życie, w której suma ubezpieczenia została ustalona na kwotę 5 000 000 zł. Jako osobę uprawnioną do otrzymania sumy ubezpieczenia (uposażoną) ubezpieczający wskazał swoją partnerkę życiową, z którą żył w nieformalnym związku.

 Spadkodawca miał dwójkę dzieci. W chwili śmierci posiadał majątek o wartości 2 000 000 zł, który został podzielony pomiędzy dzieci, natomiast partnerka przedsiębiorcy jako uposażona otrzymała kwotę 5 000 000 zł, zgodnie z umową ubezpieczenia.

 Teoretycznie dzieci mogłyby czuć się pokrzywdzone. Gdyby kwota 5 000 000 zł wchodziła w skład spadku, w grę wchodziłoby dochodzenie przez dzieci zachowku od partnerki ojca. W tej sytuacji dzieci nie mogą jednak dochodzić od partnerki zmarłego przedsiębiorcy zapłaty zachowku, ponieważ suma ubezpieczenia nie podlega zaliczeniu do podstawy obliczenia zachowku na podstawie przepisów prawa spadkowego.

 Ponadto mimo braku pokrewieństwa pomiędzy przedsiębiorcą a partnerką jest ona zwolniona z obowiązku zapłaty podatku od otrzymanej kwoty ubezpieczenia na podstawie ustawy o podatku od spadków i darowizn, ponieważ przepisów tej ustawy nie stosuje się do kwot otrzymanych tytułem ubezpieczenia.

Michał Walczak

Podstawa prawna: art. 831 § 1 i 3, art. 832, art. 991 § 1 k.c.; art. 21 ust. 1 pkt 4 ustawy o PIT.

Powrót do PYTANIA I ODPOWIEDZI

Inne artykuły na ten temat: