Niestety, nie ma uniwersalnej odpowiedzi na tak postawione pytanie.
Ze względów prawnych łatwiej jest z pewnością przekazać udziały. Natomiast pod względem podatkowym ta kwestia nie jest już taka jednoznaczna i zależy od wielu czynników. Istotne jest to, co wchodzi w skład przedsiębiorstwa, jak i to, czy osoby otrzymujące w spadku przedsiębiorstwo (udziały w nim) mają zamiar kontynuować działalność prowadzoną przez spadkodawcę.
Jeżeli rozważane jest przekazanie przedsiębiorstwa osobom należącym do tzw. zerowej grupy podatkowej, wówczas zarówno otrzymanie w spadku udziałów, jak i otrzymanie przedsiębiorstwa będzie zwolnione z podatku od spadków. Kwestie podatkowe związane z VAT czy PIT również będą zasadniczo podobne, choć oczywiście wiele zależy od tego, jakie udziały i w jakiej spółce zostaną odziedziczone. W przypadku spółek kapitałowych wystąpi, co do zasady, podwójne opodatkowanie działalności: CIT na poziomie spółki, a w razie wypłaty zysków wspólnikom także PIT. W przypadku spółek osobowych (np. jawnej czy komandytowej) generowany przez nie dochód opodatkowany jest jednokrotnie. Wspólnicy mogą wybrać także opodatkowanie PIT według stawki liniowej 19%.
Gdyby spadkobiercy zamierzali zbyć prowadzone przedsiębiorstwo (udziały w nich), sprawa wymagałaby zupełnie innych analiz.
Odmiennie wyglądałaby także analiza podatkowa, gdyby osobą, która ma kontynuować działalność spadkodawcy, był dalszy krewny lub osoba zupełnie niespokrewniona ze spadkodawcą. W określonych warunkach przejęcie takiej firmy w spadku korzystać może ze zwolnienia z podatku od spadków i darowizn.
Jak pokazują powyższe przykłady, nie ma prostej i uniwersalnej odpowiedzi na pytanie, w jakiej formie najlepiej będzie przekazać firmę – zależy to od wielu czynników, które trzeba przeanalizować indywidualnie.
Natomiast z całą pewnością nie można tej sprawy odkładać na ostatnią chwilę, ponieważ działania związane ze zmianą formy prawnej prowadzonego biznesu wymagają czasu. A to, w jakiej formie prawnej przekaże spadkodawca firmę, będzie miało duży wpływ na późniejsze obciążenia podatkowe spadkobierców kontynuujących prowadzenie biznesu.
Wojciech Czernik
