Czy w skład spadku po zmarłym wchodzą również długi?

Należy zauważyć, że w skład spadku, który spadkodawca zostawia swoim spadkobiercom, wchodzą nie tylko aktywa, lecz także zobowiązania. Długi spadkowe to przede wszystkim długi zaciągnięte przez spadkodawcę za jego życia. Długami spadkowymi są np.: zobowiązanie do zwrotu pożyczki udzielonej przez bank, zobowiązanie do zapłaty za dokonane zakupy, zobowiązanie do zapłaty zaległego czynszu najmu.

Odpowiedzialność za długi spadkowe

Odpowiedzialność za długi spadkowe kształtuje się odmiennie przed i po przyjęciu spadku przez spadkobiercę. Do chwili przyjęcia spadku spadkobierca odpowiada za długi spadkowe tylko ze spadku. Oznacza to, że wierzyciel nie ma możliwości egzekwowania długu spadkowego z majątku osobistego spadkobiercy (np. z nieruchomości należącej do spadkobiercy). Sytuacja zmienia się po złożeniu oświadczenia o przyjęciu spadku. Od tego momentu spadkobierca odpowiada za długi spadkowe z całego swojego majątku (w podanym wyżej przykładzie wierzyciel mógłby egzekwować również ze wspomnianej nieruchomości).

Po przyjęciu spadku limit odpowiedzialności spadkobiercy zależy od tego, czy spadek zostaje przez niego przyjęty wprost, czy z dobrodziejstwem inwentarza. Jeżeli spadek jest przyjęty z dobrodziejstwem inwentarza, spadkobierca odpowiada za długi spadkodawcy tylko do wartości spadku. Zatem w najgorszym wypadku spadkobierca „wychodzi na zero”. Jeżeli natomiast spadek zostaje przyjęty wprost, odpowiedzialność za długi spadkowe jest nieograniczona. Z tego względu, jeżeli długi są wysokie, spadkobierca może nie tylko nic nie zyskać na prostym przyjęciu spadku, ale nawet jeszcze stracić własny majątek. Więcej o przyjęciu spadku z dobrodziejstwem inwentarza przeczytasz w artykule: Co to znaczy przyjąć spadek z dobrodziejstwem inwentarza i kto płaci za sporządzenie spisu (lub wykazu) inwentarza? 

Jak odpowiada spadkobierca -przykład:

W skład spadku po przedsiębiorcy oprócz majątku firmowego wchodzą m.in.: 1 000 000 zł w gotówce, dwa samochody o łącznej wartości 250 000 zł. oraz zobowiązanie z umowy pożyczki na kwotę 3 000 000 zł. Syn, który jest spadkobiercą, ma we własnym majątku nieruchomość. Do czasu złożenia przez syna oświadczenia o przyjęciu spadku wierzyciel może prowadzić egzekucję niespłaconej pożyczki jedynie z majątku firmowego, 1 000 000 zł w gotówce oraz z samochodów. Jeżeli syn przyjmie spadek z dobrodziejstwem inwentarza, wierzyciel będzie mógł prowadzić egzekucję z całego majątku syna, również z nieruchomości, ale tylko do wartości tzw. stanu czynnego spadku. Jest to suma aktywów, jakie zostawił spadkodawca. W przykładzie górną granicą odpowiedzialności syna (całym majątkiem) będzie więc suma majątku firmowego pomniejszona o zobowiązania firmowe oraz kwotę 1 250 000 zł (gotówka oraz samochody). Jeżeli syn przyjmie spadek wprost, tzn. bez limitów odpowiedzialności za długi, wierzyciel będzie mógł prowadzić egzekucję z całego majątku syna, bez ograniczeń, do pełnej wysokości długu. Czyli w skrajnej sytuacji, gdyby majątek firmowy, auta i gotówka były warte mniej niż 3 000 000 zł. spadkobierca straciłby finansowo w związku z przyjęciem spadku.

Co może wchodzić w skład długów w spadku

Do długów spadkowych zalicza się również zapisy oraz polecenia, które mogą zostać zawarte przez spadkodawcę w testamencie. Zapis to obowiązek spełnienia określonego świadczenia przez spadkobiercę, np. wydania samochodu na rzecz wskazanej osoby. Z kolei polecenie to nałożenie na spadkobiercę obowiązku określonego działania, np. zaprzestania nadużywania alkoholu. Spadkobierca jako dłużnik zobowiązany jest wypełnić zapisy i polecenia. Co istotne, odpowiedzialność spadkobiercy za zrealizowanie zapisów i poleceń jest ograniczona do wartości spadku.

Sprawdź nasze inne artykuły i wpisy dotyczące ustawy o zarządzie sukcesyjnym oraz dziedziczenia firmy.

Odpowiedzialność za długi spadkowe obejmuje również długi podatkowe, do których zalicza się np. zaległości podatkowe, odsetki za zwłokę. Opisane wcześniej zasady związane z przyjęciem spadku znajdują zastosowanie również do długów podatkowych. Organ podatkowy może je egzekwować po wydaniu w stosunku do spadkobiercy decyzji o odpowiedzialności za zobowiązania podatkowe spadkodawcy.

Podstawa prawna: art. 1030, art. 1031 k.c.; art. 98, art. 100 Ordynacji podatkowej.

Karolina Kulińska – Polak

Powrót do PYTANIA I ODPOWIEDZI